Studium Generale: Contre L'ordre

De jaren zestig van de vorige eeuw waren vooral gekenmerkt door het opkomen van subversieve tendensen voortkomend uit een verachting voor de kapitalistische consumptiemaatschappij die, met name door revolutionaire studentenbewegingen, werd vereenzelvigd met de politieke en culturele moraal van de gevestigde orde. Traditionele instituties als gezin, kerk, monarchie, politieke partij en universiteit werden op provocerende wijze aangeklaagd en ondergraven.

In mei 1968 kwamen de Parijse studenten in verzet tegen het verouderde universitaire onderwijssysteem. Hun verzet escaleerde in een verzet tegen de gevestigde orde en vond ook weerklank bij de arbeiders. Enkele jaren daarvoor, nog voordat in Nederland universiteiten werden bezet, ontstond in Amsterdam de provobeweging die met haar ludieke acties de autoriteiten uitdaagden.

Grote inspiratoren van de culturele revolutiegeest in Parijs en Amsterdam waren respectievelijk Guy Debord (1931-1994) en Robert Jasper Grootveld (1932-2009). De Franse bohémien Guy Debord was de informele voorman en theoreticus van het Internationale Situationisme, een rebelse beweging die zich richtte tegen de kapitalistische ‘spektakelmaatschappij’. De situationisten combineerden een compromisloos nihilisme met een poging de grenzen tussen leven en kunst te slechten. Robert Jasper Grootveld is vooral als antirookmagiër bekend geworden door zijn ‘happenings’ op het Amsterdamse Spui en wordt beschouwd als voorloper van de provobeweging waarmee hij zich later zou aansluiten. 

In hun respectievelijke lezingen zullen Huub Mous en Eric Duivenvoorden inzicht geven in de denkbeelden van Debord en Grootveld en hun betekenis voor latere subversieve bewegingen toelichten.

14.00 uur         Lezing over Guy Debord en het Situationisme door Huub Mous

 Huub Mous (1947) is kunsthistoricus en publicist. In diverse functies was hij gedurende dertig jaar werkzaam als organisator en adviseur op het terrein van de beeldende kunst. Hij publiceerde over diverse onderwerpen in tijdschriften en catalogi voor musea, onder meer voor Kunst & Museum Journaal en Museum Boijmans Van Beuningen. Hij had zitting in adviescommissies bij de Mondriaan Stichting en het Fonds BKVB in Amsterdam en was in 2000 artistiek leider van het Frysk Festival. Op uitnodiging van het Fries Museum stelde hij in 2008 de tentoonstelling samen De kleur van Friesland, beeldende kunst na 1945. Dat was ook de titel van het boek dat gelijktijdig verscheen bij de Friese Pers Boekerij. In 2005 verscheen van zijn hand: Reizen door de tijd, publieke kunst in Fryslân 1945-2005.                       

15.15 uur         Vertoning van It’s a happening (1966),een documentaire van de Engelse regisseur Michael Apted over de provobeweging            

De happenings op het Spui trokken veel buitenlandse filmers, fotografen en journalisten aan. De Amsterdamse politie die filmploegen ervan verdacht met de provo’s onder één hoedje te spelen, trachtte opnames van de openbare provocaties te frustreren. In 1966 arriveert een ploeg van Granada Television uit Manchester om een reportage in de hoofdstad te maken.

De producer van het programma World Tomorrow, Michael Apted (bekend van zijn 7 Up-serie), wordt op het politiebureau vermanend toegesproken. Apted verklaart dat opnames van happenings niet op het programma staan. Resultaat: een 25 minuten durende BBC-documentaire met de legendarische zwart-wit beelden van Robert Jasper Grootveld tijdens één van zijn happenings op het Spui.                       

15.45 uur         Lezing over de kunstenaar en antirookmagiër Robert Jasper Grootveld door Eric Duivenvoorden

 Eric Duivenvoorden (1962) is filosoof en socioloog. Hij legde in de jaren negentig het archief van de kraakbeweging aan, dat is ondergebracht bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam. Samen met Joost Seelen maakte hij de filmdocumentaire De stad was van ons (1996) over de geschiedenis van de kraakbeweging. In 2000 publiceerde hij over hetzelfde onderwerp Een voet tussen de deur. Sinds die tijd schreef hij nog enkele boeken over de nieuwe sociale bewegingen. Daarnaast maakte hij documentaires over en zette zich in voor het behoud van (voormalige gekraakte) woonwerk- en kunstenaarspanden in Amsterdam. Momenteel is hij als bestuurslid onder andere actief betrokken bij het kunstenaarsdorp Ruigoord en het tot broedplaats omgebouwde voormalige Volkskrantgebouw in Amsterdam. In 2009 publiceerde hij Magiër van een nieuwe tijd, de biografie van sixtiesheld en antirookmagiër Robert Jasper Grootveld.

Laatste vrijdag van de maand: Studium Generale

14.00 – 17.00 uur

Het Studium Generale van de Vrije Academie organiseert onder meer lezingen, discussies, presentaties op het gebied van wetenschap, kunst en cultuur. In de programmering wordt een grote diversiteit aan onderwerpen nagestreefd.

Het Studium Generale is in eerste instantie bedoeld voor gebruikers van de Vrije Academie, maar ook andere belangstellenden zijn van harte welkom.

Samenstelling en coördinatie: Felix Villanueva

Toegang: GRATIS