Het Groene GEMAK

GEMAK organiseert in zomerse samenwerking met Galerie Maurits van de Laar de tentoonstelling HET GROENE GEMAK. In de tentoonstelling laten kunstenaars en ontwerpers hun fascinatie zien voor de ongemakkelijke relatie mens-natuur. De natuur als thema in de kunst was, is en blijft actueel. Vooral het beheersen, toe-eigenen en bezweren van de natuur krijgt in Het Groene GEMAK alle aandacht.

- download de uitnodiging (pdf) –

GEMAK: Balta, Lisa van Bommel, Anne Geene, Aliki van der Kruijs, Jos de L’Orme, Kosta Tonev, Zeger Reyers, Pieter-Rim de Kroon & Maarten de Kroon (Hollands Licht), groenweer video-programma en groene exoten (o.a. rosa rugosa).

Galerie Maurits van de Laar: Heidi Linck, Jos de L’Orme, Jim Holyoak, Elsbeth Ciesluk Van 12 t/m 28 juli; daarna op afspraak t/m 23 augustus.

Balta maakte een installatie in de GEMAKstore waarin de speciale (o.a. talige) relatie van de mens met het weer centraal staat en het typische bijna rituele weerpraatje in het sociale verkeer ruimte geeft om op een veilige manier contact te leggen met (on)bekenden en mensen uit heel andere weerzones. De ‘Hollands Licht’ documentaire van Maarten de Kroon en Pieter-Rim de Kroon fungeert als een gast in haar installatie; de bekroonde documentaire uit 2003 doet een fascinerende poging de rol en de mythe te ontrafelen van het Hollandse Licht in de schilderkunst van de 17de eeuw vanuit verschillende disciplines: beeldende kunst, kunstgeschiedenis en meteorologie.

In het werk van Lisa van Bommel is de inspirerende en getroebleerde verhouding mens-natuur altijd aanwezig en worden er ‘natuurlijke’ voorstellen gedaan om de relatie te herstellen, vaak tegen beter weten in. In GEMAK toont zij een nieuw werk, “And Sacred is the Rose..” en een werk uit 2011: “Fallen into Nothingness” (zelfportret).

Fotografe Anne Geene brengt de natuur op geheel eigen wijze waargenomen en wetenschappelijk verantwoord in kaart en beeld. GEMAK toont haar uit 85 glasplaatjes bestaande serie, Klaverstippen, en de reeks, Nieuwe Feiten, met fotografische waarnemingen, registraties en beschrijvingen van het dieren- en plantenrijk en het heelal in het algemeen.

Regen is een belevenis die voorspeld en weergegeven kan worden via weerrapporten en grafieken. Regen zou je in Nederland gemakkelijk als nationaal erfgoed kunnen bestempelen. Aliki van der Kruijs probeert met haar project, Made by Rain, de ervaring van die Nederlandse regen vast te houden op textiel. Zij ontwikkelde hiervoor een techniek die zij hydrografie noemt: een fotografische aanpak en weergave met regenwater, natuurlijke pigmenten en inkten, waarmee ze de watervalbewegingen volgt en vastlegt. In GEMAK wordt een nieuwe reeks aan Made by Rain toegevoegd afhankelijk – uiteraard – van de zomerse vaak toch onvoorspelbare regenval tijdens de tentoonstellingsperiode.

Jos de L’Orme toont met het werk Querulant gesneden uit hout en geprint op dun papier een paradijslijk landschap doorkliefd door een straaljager boven een doodse, verstedelijkte omgeving. De L’Orme portretteerde ook drie wolvenkoppen, trotse mens-dierkarakters die inzicht lijken te geven in de mens in het dier èn het beest in de mens. In hoeverre laten we als mens het toe om deel te zijn van de natuur en neemt de natuur het uiteindelijk toch (weer) over. De eerste wolven op Nederlandse bodem zijn gesignaleerd en de eerste (aangereden) wolfachtige werd zelfs onlangs ontleed. Klinkt dat voor de Nederlandse natuurbeleving vertrouwd of bedreigend?

Zeger Reyers’ videowerk Drumstel is een registratie van een installatie aan en met de zee; honderd lege olievaten aan elkaar geketend worden door de zee bespeeld; een imponerend schouw- en hoorspel op het machtige ritme van de zee in confrontatie met de holle vaten van de cultuur.

GEMAK belicht ook de status van groene exoten in Nederland. Sommige exoten zijn volledig ingeburgerd en aangepast zoals de tulp, oorspronkelijk afkomstig uit de Himalaya en via Turkije geïntroduceerd in Nederland. De overspannen handel in tulpenbollen – eindigend met een ongekende crash in februari 1637 – inspireerde Kosta Tonev tot een tekening van de tulp die de onverbeterlijke cyclische werking van het kapitalisme symboliseert.

De tulp is inmiddels uitgegroeid tot symbool van Hollands welvaren en Hollands Glorie. Hans Ligteringen & Marike Leeuwenkamp fotografeerden eindeloos veel varianten van tulpen (en papavers), waarvan een TULPEN-selectie te zien is en een mega zwart-wit print van deze iconische ‘Nederlandse’ bloem.

Een heel andere positie bekleedt de Japanse bottelroos, ‘rosa rugosa’, die anno 2013 wordt gezien als een ongewenste vreemde plant, die uitgeroeid moet worden in het Hollandse duinlandschap. Na juichend binnengehaald te zijn in vooroorlogse jaren van de vorige eeuw als de oplossing tegen bijvoorbeeld verstuiving van duinen, is deze populaire rimpelroos met zijn smakelijke rozebottels in de hoek gedrongen als een invasieve exoot die het oorspronkelijke, ‘natuurlijke’ erfgoed van het Nederlandse landschap bedreigt nu ‘rewilding’ hoog op de agenda staat van natuurbeschermers op zoek naar de authentieke identiteit van het Nederlandse landschap. GEMAK wist een exemplaar van de rosa rugosa uit de Haagse duinen te redden en nodigt met deze bescheiden actie uit tot een discussie over de zin en onzin van rewilding.

In Het Groene GEMAK Filmprogramma zijn doorlopend te zien:

* TUIN, verlangen & controle, over beleving van natuur in Nederland, een film van Hans Ligteringen / ligteringenderooij (in kader van Den Haag Sculptuur, De Paleistuin, 2005)

* TUIN, een gedicht van Anneke Brassinga; korte animatiefilm van Andre Bergs in opdracht gemaakt voor de Nederlandse Poëzie Prijs van het VSB Fonds in 2007

* Nederland van Boven (VPRO). Het Groene GEMAK toont een selectie (vrijgegeven door de VPRO) van luchtopnames die voor de succesvolle serie Nederland van Boven werden gemaakt: verkeerstromen, handel en industrie, Hollands landschap, bebouwd gebied, kunst en abstractie. n.b. In najaar 2013 start de VPRO een tweede serie Nederland van Boven.

De kunstenaars in Galerie Maurits van de Laar – Heidi Linck, Jim Holyoak & Matt Shane, Jos de L’Orme en Elsbeth Ciesluk – tonen werk waarin sprake is van een transitie; de ingrepen van de mens in de natuur worden weer ongedaan gemaakt of de natuur wordt omgevormd tot een drager van menselijke emoties en gevoelen.

Het Groene Gemak sluit aan op de manifestatie Ja Natuurlijk in het Gemeentemuseum Den Haag. Op www.ja-natuurlijk.com staat het volledige programma van deze kunstmanifestatie.s. Meer info: www.mauritsvandelaar.nl