[ 3 mrt - 29 april 2012 ]
Haarscherp
de vrouwelijke blik in de fotografie
Op zaterdag 3 maart 2012 werd de tentoonstelling HAARSCHERP geopend, een project van fotograaf en fotoverzamelaar Arjan de Nooy over zijn onderzoek naar de vrouwelijke blik in de fotografie.
Een project van Arjan de Nooy
SENSATIONELE VONDST
Directe aanleiding voor dit onderzoek was de sensationele vondst van een verloren gewaand feministisch fototijdschrift HAARSCHERP uit 1977. Op 3 maart wordt in GEMAK de opzienbarende ontdekking openbaar gemaakt.
Artikel over Haarscherp door Marja Pruis in De Groene Amsterdammer (5 april 2012)
Dit is het eerste en enige Nederlandse fototijdschrift dat is gemaakt door, voor en over vrouwen in de fotografie.
Bestaat er zoiets als ‘feministische fotografie’? Zelfs de redactie van Haarscherp, Nederlands eerste en enige feministische fototijdschrift, durfde die vraag niet met een volmondig ‘ja’ te beantwoorden. Wel waren zij overtuigd van het bestaan van een ‘vrouwelijke blik’ binnen de fotografie, waarvoor in de bestaande musea, galeries en media geen aandacht was. Haarscherp moest vrouwelijke fotografen een podium bieden en werk van hoge kwaliteit combineren met serieus fotografisch onderzoek.
Helaas heeft het niet zo mogen zijn. Nog vóór het verschijnen van het eerste nummer viel de redactie uiteen door meningsverschillen en ruzie. Arjan de Nooy slaagde erin een restpartij van de allereerste en enige uitgave te achterhalen; de herontdekking en tweede doop van het tijdschrift wordt tijdens de opening gevierd met een toelichting van de vinder over zijn onderzoek en de totstandkoming van de tentoonstelling waarin veel teruggevonden foto’s van de in het tijdschrift besproken en wellicht ten onrechte onbekend gebleven fotografes te zien zullen zijn.
In de tentoonstelling HAARSCHERP wordt aandacht besteed aan een breed scala aan ‘vrouwelijke’ fotowerken, variërend van geëngageerde straatfotografie, geënsceneerde fotografie, zelfportretten, erotische fotografie, surrealistische verkenningen en zelfs foto-experimenten met levitatie.
Fotografen in de tentoonstelling: Julia Luudens (1954), Sammy Hegontvlug (1937), Ankie Geeneen (1950), Anja van Buuren (1946), Fien Huijbregts (1910-1977), Yvon de Korte (1947 – 1979), Johanna Vliegenthart (1947) en Eline Portman (1879 – 1928). Voor enig tegenwicht op de vrouwelijke blik is er in een van de vitrines ook aandacht voor de destijds omstreden fotograaf Han de Beer (1942), een typische vertegenwoordiger van de mannelijke blik.
Arjan De Nooy publiceerde in 2009 De Facto – een geschiedenis van de Nederlandse fotografie (Uitgeverij IJzer) met een inleiding van Flip Bool, fotohistoricus. De Nooy ontving hiervoor de KLEINE HANS 2009, de fotoprijs voor niet-pretentieuze fotografie. Uit het jury-rapport: “Bladerend door De Facto krijgt men het idee dat Arjan de Nooy met zijn onbekende fotografen de fotogeschiedenis dunnetjes overdoet. Dat de herkomst van de foto’s en de fotografen soms wat duister is, doet niets af aan het prikkelende effect van De Facto. Deze catalogus zaagt aan de stoelpoten van de fotogeschiedenis, eigenlijk aan de stoelpoten van iedere kunstgeschiedenis, misschien wel aan die van alle geschiedenis. […]”
“Zijn boek daagt op een speelse manier uit wat als bekend en onbetwistbaar wordt geacht: de geschiedenis van de fotografie. Het draagt bij aan de verwondering over het medium fotografie. Alweer blijkt dit veelzijdige medium zich niet te laten vangen.”
